Bezpieczna i stabilna dostawa energii jest podstawą funkcjonowania współczesnych społeczeństw, ale to zadanie staje się coraz bardziej wymagające w obliczu rosnącej złożoności sieci elektroenergetycznych oraz zagrożeń, jakie na nie czyhają.
Projekt R-GRID, wkraczający właśnie w kolejną fazę, przynosi nowe narzędzie, które może stać się kluczowe w ochronie krytycznej infrastruktury energetycznej.
Dzięki sztucznej inteligencji oraz zaawansowanej optymalizacji R-GRID umożliwia analizowanie i wzmacnianie odporności systemów elektroenergetycznych, co ma znaczenie fundamentalne dla bezpieczeństwa energetycznego krajów.
Czym jest projekt R-GRID?
R-GRID to prototyp symulatora, którego głównym zadaniem jest analiza wrażliwych punktów w sieciach elektroenergetycznych i modelowanie scenariuszy potencjalnych ataków hybrydowych na infrastrukturę energetyczną.
Projekt finansowany jest w ramach programu NATO Nauka dla Pokoju i Bezpieczeństwa (NATO SPS) i realizowany przez międzynarodowe konsorcjum instytucji z Polski, Finlandii oraz Ukrainy. W skład tego konsorcjum wchodzą Polskie Towarzystwo Bezpieczeństwa Narodowego, Ukraiński Instytut Przyszłości, IDEAS NCBR oraz Laurea University of Applied Sciences z Finlandii.
Sieci elektroenergetyczne to niezwykle złożone systemy, składające się z setek, a nawet tysięcy połączonych ze sobą elementów, takich jak elektrownie, linie przesyłowe, stacje transformatorowe oraz sieci dystrybucyjne. Każdy z tych elementów jest podatny na różnego rodzaju zagrożenia, zarówno naturalne, jak i będące wynikiem celowych działań ludzi. Zasoby przeznaczone do ochrony tej infrastruktury są zawsze ograniczone, co oznacza, że nie da się zabezpieczyć wszystkich punktów systemu przed wszystkimi możliwymi zagrożeniami. Tutaj do gry wkracza R-GRID.
⚡R-GRID simulator prototype allows for identifying the most vulnerable elements of the power grid and testing hybrid attack scenarios on the power infrastructure.
— IDEAS NCBR (@IDEAS_NCBR) October 29, 2024
✧ Learn more about the project by @PTBNonLine @future_ui #IDEASNBCR @laureauas @NATO_SPS https://t.co/UBGiRZ2M6Z pic.twitter.com/BYWogzqlhb
Jak działa symulator R-GRID?
Prototyp symulatora R-GRID opiera się na sztucznej inteligencji oraz technologii optymalizacji, by wskazać, które elementy infrastruktury są najbardziej narażone na ataki oraz w jaki sposób można je najlepiej chronić. Aplikacja ta umożliwia także testowanie rozmaitych scenariuszy ataków hybrydowych — w których fizyczne uszkodzenia mogą być skoordynowane z cyberatakami — oraz ich wpływu na całą sieć elektroenergetyczną. Narzędzie pozwala także planować optymalny rozwój sieci, tak aby zwiększyć jej odporność i stabilność bez konieczności zwiększania budżetów na infrastrukturę ochronną.
Dr hab. Tomasz Michalak, lider zespołu badawczego „AI dla bezpieczeństwa” z IDEAS NCBR, wyjaśnia:
„W ochronie obiektów i infrastruktury o szczególnym znaczeniu dla społeczeństwa nigdy nie mamy dość środków, by zabezpieczyć się przed wszystkimi prawdopodobnymi zagrożeniami. Dlatego kluczowe jest znalezienie równowagi między kosztami ochrony a oczekiwanym poziomem bezpieczeństwa. R-GRID pozwala zwiększyć efektywność ochrony dzięki wykorzystaniu zaawansowanych metod optymalizacji, wspartych sztuczną inteligencją oraz teorią gier”.
To właśnie ta optymalizacja — czyli szukanie najlepszego sposobu zabezpieczenia zasobów w obliczu ograniczonych możliwości — jest sercem projektu R-GRID. Narzędzie jest w stanie zidentyfikować, które punkty w sieci energetycznej są najbardziej wrażliwe na potencjalne zagrożenia i jak skutecznie je chronić, co może mieć kluczowe znaczenie w sytuacjach kryzysowych.
R-GRID i przyszłość bezpieczeństwa energetycznego
Jednym z najważniejszych aspektów projektu R-GRID jest jego zdolność do przewidywania skutków ataków hybrydowych. Tego typu ataki — które mogą obejmować równocześnie cyberataki na systemy sterowania siecią i fizyczne uszkodzenia infrastruktury — stanowią coraz poważniejsze zagrożenie dla bezpieczeństwa państw.
Maciej Kluczyński, prezes Polskiego Towarzystwa Bezpieczeństwa Narodowego, który pełni funkcję NATO Country project director, podkreśla:
„Symulator R-GRID pozwala analizować skomplikowane scenariusze ataków, w których dochodzi do wielu awarii lub uszkodzeń. Pomaga także w modelowaniu potencjalnych ulepszeń w istniejącej sieci, aby zwiększyć jej odporność na przyszłe zagrożenia”.
Dzięki tej innowacyjnej technologii możemy lepiej rozumieć, które miejsca w sieci elektroenergetycznej wymagają dodatkowych zabezpieczeń oraz jakie rozwiązania mogą przyczynić się do zwiększenia stabilności systemu. To szczególnie istotne, biorąc pod uwagę fakt, że sieci elektroenergetyczne stają się coraz bardziej złożone i podatne na nowe zagrożenia, zarówno związane ze zmianami klimatycznymi, jak i z nasilającymi się zagrożeniami cybernetycznymi.
Międzynarodowa współpraca na rzecz bezpieczeństwa
Projekt R-GRID nie byłby możliwy bez ścisłej współpracy międzynarodowej. Dzięki zaangażowaniu instytucji z Polski, Finlandii i Ukrainy, R-GRID łączy w sobie różnorodne kompetencje i doświadczenia, które są niezbędne do stworzenia kompleksowego narzędzia ochrony sieci elektroenergetycznych. Ta współpraca pokazuje, jak istotne jest wspólne działanie w obliczu globalnych wyzwań dotyczących bezpieczeństwa energetycznego.
To właśnie w ramach programu NATO Nauka dla Pokoju i Bezpieczeństwa (NATO SPS) udaje się realizować tak zaawansowane projekty, które w przyszłości mogą stać się wzorem dla innych państw, pragnących wzmocnić swoją odporność na ataki hybrydowe i inne zagrożenia.
Podsumowując…
Projekt R-GRID to przykład, jak nowoczesne technologie, takie jak sztuczna inteligencja i zaawansowane metody optymalizacji, mogą przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa krytycznej infrastruktury.
Dzięki możliwości symulacji ataków i modelowania reakcji na nie, R-GRID staje się narzędziem nieocenionym w planowaniu ochrony sieci elektroenergetycznych. To właśnie takie innowacyjne podejście może okazać się kluczowe w przyszłości, by skutecznie chronić nasze systemy energetyczne przed nowymi, coraz bardziej złożonymi zagrożeniami.
Więcej na temat projektu R-GRID można dowiedzieć się na oficjalnej stronie projektu: r-grid.eu.
Pytanie w jakim celu tutaj sztuczna inteligencja? No chyba, że tylko dla 'promocji’